Opdracht
In de opdracht voor een ontwerpend onderzoek naar het verdichten en transformeren van bestaande wijken met flexibele woningen van Atelier Rijksbouwmeester en het Ministerie van BZK, komen twee grote ambities samen: een verkenning naar mogelijkheden om het huidige woningtekort in Nederland (schattingen variëren van 700.000 tot 1 miljoen+ woningen) binnen bestaande wijken, en het idee de meest acute nood te lenigen door middel van snel te realiseren ‘flexibele woningbouw’.
Deze dualiteit ligt ook ten grondslag aan de uitwerking van ons onderzoek: een ruimtelijke verkenning naar kansrijke locaties voor verdichting van bestaande wijken enerzijds, anderzijds een kwalitatieve categorisering van verschillende soorten ‘flexibele woningbouw’ en hun toepassing in bestaande woongemeenschappen en -condities.
Visie
Iedere wijk in Nederland is in theorie te veranderen in een wijk met hogere dichtheid. Wijken die in verschillende periodes gedurende de afgelopen honderd jaar zijn gebouwd, zijn een verzameling van zowel ontworpen als in de loop der jaren gegroeide, veranderde of soms verdwenen kenmerken en karaktertrekken. Bewonersgroepen veranderen met gevolgen voor het gebruik van openbare ruimte, nieuwe vormen van mobiliteit leggen een andere claim op diezelfde ruimte en huishoudens van nu zijn vaak veelzijdiger en veranderlijker dan waar de oorspronkelijke woningen in kunnen voorzien.
Het ontwerp van de woonomgeving zien wij dan ook veel eerder als proces dan als product, in die zin dat het nooit af is. De relatie tussen bewoners en woningen, voorzieningen, openbare ruimte en
infrastructuur is voortdurend aan verandering onderhevig. Met deze studie willen wij verkennen wat het absorptievermogen van de betreffende wijken is en hoe een nieuw evenwicht er in de gekozen locaties uit zou kunnen zien.
Strategie
Vanuit de opdracht zijn zes locaties geselecteerd van 1 bij 1 kilometer. Deze wijken waar het onderzoek zich op richt waren ons geen van alle vooraf bekend. Om een integraal begrip te ontwikkelen van de specifieke kenmerken van elke wijk afzonderlijk, maar tevens vergelijkbaar met elkaar, is een verscheidenheid aan technieken en strategieën toegepast die te vatten zijn onder de volgende deelonderzoeken:
- bureauonderzoek: feiten en cijfers, kaartanalyses, etc.
- veldonderzoek: bezoek aan alle wijken
- selectie van verdichtingslocaties
- ontwerpend onderzoek naar specifieke verdichtingskansen
- evaluatie en vergelijk: van specifiek naar generiek
- categorisering: een matrix van mogelijkheden
FLEXwonen matrix
